KMSKA koopt nieuwe Ensors

Is Ensors artistieke productie van na 1893 echt minderwaardig? Niet weinig kenners lijken dat te denken, maar niet iedereen is die mening toegedaan. Men zou ook kunnen opperen dat Ensors late werk niet goed bestudeerd is. Het KMSKA kocht Scènes de la vie du Christ (een album met 32 lithografieën van na 1900) aan en kan op die manier iets aan de lacune in het Ensoronderzoek doen.

Het gaat om steendrukken in vier kleuren: rood, geel, groen en blauw. Hoogstwaarschijnlijk zijn het uiterst getrouwe reproducties van kleurtekeningen die Ensor aan een specialist in het maken van lithografieën heeft gegeven.

De meeste prenten zijn niet gedateerd. Een groot aantal werd wellicht al in 1913 getekend. Misschien werd het plan om een album rond het leven van Christus te maken doorkruist door de Eerste Wereldoorlog en pas na afloop ervan weer opgenomen.

Ensor had zich eerder al bezig gehouden met uitbeeldingen van belangrijke momenten uit het Nieuwe Testament. Sommige van die voorstellingen heeft hij voor het album in gewijzigde vorm opnieuw gebruikt. Zo beschikken we over tenminste vier varianten op de voorstelling van Christus die de storm bedaart: een ets van 1886, een schilderij van 1891 (Mu.Zee, Oostende), een schilderij van omstreeks 1913 (bruikleen aan het Museum van Elsene) en de prent uit het album van omstreeks dezelfde tijd. Van sommige episodes, zoals De zilverling van Caesar, De bespotting van Christus en de Calvarie, liet hij de oudere voorstelling evenwel links liggen en maakte hij een geheel nieuwe compositie. Bovendien inspireerden enkele prenten uit het album hem in de loop van de jaren tot het maken van nieuwe schilderijen. De miraculeuze visvangst (1917 ?) is daarvan een voorbeeld.

De religieuze schilderkunst was vroeg in de negentiende eeuw een genre van ondergeschikt belang geworden, maar kende tijdens de laatste decennia van die eeuw een heropleving. Deze hing samen met de afkeer van de symbolisten voor het banale en hun zucht naar raadselachtige en verheven beelden. Het is alsof Ensor in een groot aantal amusante, burleske en zelfs groteske Taferelen uit het leven van Christus spot met die trend.

Info: Scènes de la vie du Christ, album met 32 lithografieën op papier (220 x 280 mm), nr. 264 / 275, gesigneerd op de titelpagina: James Ensor. Gedrukt door J. E. Goossens, Brussel, 1 juni 1921, uitgegeven door Galerie Giroux, Brussel. Inv. nrs. 3469/1-32