Museum voor Schone Kunsten Gent

Het collectie- en tentoonstellingsbeleid van het Museum voor Schone Kunsten Gent (MSK Gent) zijn al jaren gericht op de kunst van de 19de en 20ste eeuw. Binnen deze periode krijgen het symbolisme en het expressionisme bijzondere aandacht. De kunst van James Ensor is in deze specialisatie één van de focuspunten, en deze specialisatie wordt met zorg beheerst en uitgebouwd. Hierbij gaat de aandacht zowel naar de schilder, tekenaar als graficus die Ensor was.

De verzameling van het museum omvat vijf schilderijen. Oude dame met maskers (1889) werd in 1969 met de steun van de Belgische staat gekocht van de verzamelaar Roland Leten. Willy Finch in het atelier (ca. 1880-1882) kocht het museum in 1986 aan bij de Oostendse Galerie Atelier. In 1995 verwierf de Koning Bouwdewijnstichting Skelet bekijkt chinoiserieën (1885 en 1888) en gaf het schilderij in langdurige bruikleen aan het Gentse museum. Ook van de Vlaamse Gemeenschap kreeg het museum werken in bruikleen. Het betreft Pierrot en skelet in een gele toga (1893) en Kinderen aan het ochtendtoilet (1886) die respectievelijk in 2007 en 2008 in de collectie werden opgenomen. De verwerving van deze twee schilderijen past in het aankoopbeleid van de Vlaamse overheid, die ijvert voor het behoud van of de terugkeer naar Vlaanderen van sleutelwerken in de geschiedenis van de Vlaamse en Belgische kunst.

Daarnaast bezit het MSK Gent twaalf tekeningen van James Ensor waaronder de grote Intrede van Christus te Jeruzalem (1885) uit de reeks De aureolen van Christus of de gevoeligheden van het licht, één van de belangrijkste tekeningen van de kunstenaar en een onuitputtelijke informatiebron voor de kennis van het artistieke en sociale klimaat op het einde van de 19de eeuw. De Vlaamse Gemeenschap kocht in 2004 de pendant van deze tekening, met name Christus aan het volk getoond (1887), en gaf hem in bruikleen aan het museum. Het werk bevond zich op het moment van de aankoop al in het museum: de toenmalige eigenaar had de tekening immers al in bruikleen gegeven. Ensor beschouwde de twee werken als pendanten. Hiervan getuigt de kleine tekening waarin de kunstenaar beide composities in één geheel samenbracht en die sinds 1984 eveneens deel uitmaakt van de Gentse museumcollectie. De andere tekeningen van het museum zijn voornamelijk aangekocht tijdens de vroege jaren 2000.

Dankzij een „Ensoractie‟, georganiseerd door de vereniging van de Vrienden van het Museum ter gelegenheid van hun honderdjarig bestaan, kon het MSK Gent in 1998 een uniek ensemble etsen van Ensor verwerven. De verzameling werd tijdens de jaren 1930 bijeengebracht door August Taevernier, auteur van een oeuvrecatalogus van Ensors etsen, en van 1951 tot 1976 voorzitter van de Vrienden van het Museum. Zijn verzameling was van opmerkelijke kwaliteit en alleen al het feit dat alle prenten die Ensor ooit etste erin voorkomen, is uitzonderlijk. Dankzij zijn contacten met de Brusselse kunsthandelaar Paul Van de Perre kon August Taevernier stelselmatig bijzondere drukken verzamelen. De collectie, die uit een privéverzameling werd verworven, omvat in totaal 185 prenten; een aantal prenten komen twee- tot driemaal voor in verschillende staten en afwerkingen.

Cathérine Verleysen