James Ensor als Graficus

De studie van het licht was één van de centrale onderwerpen in het artistieke debat op het eind van de 19de eeuw. Ook James Ensor gaat licht en donker obsessioneel analyseren. Deze studie leidt tot de realisatie van zijn eerste etsen. Licht en karikatuur zijn de twee polen waartussen hij zich bij zijn etsen voortdurend beweegt.

In zijn landschappen en stadsgezichten legt hij zich toe op een correcte weergave van de sfeer. In een aantal andere composities laat hij daarentegen fantasie en maatschappijkritiek centraal staan.

Gevoed door de analyse van grootmeesters en het lezen van klassieke auteurs creëert Ensor zijn rijke verbeelding. Onder meer Hellevaart (1887) en Duivels rossen engelen en aartsengelen af (1888), zijn prenten die verbazen door hun karikaturale karakter en door de explosieve behandeling van het onderwerp.

Ondertussen laten ook de politieke debatten en de sociale veranderingen van zijn tijd Ensor niet onberoerd. Met België in de 19de eeuw (1889, koperets, Gent, Museum voor Schone Kunsten) en Doctrinaire voeding (1889, zinkets, Gent, Museum voor Schone Kunsten) aarzelt hij niet om een standpunt in te nemen tegen de gevestigde orde.

Ensor produceerde de meeste van zijn gravures, 88 van de 133, in een zeer korte periode, van 1886 tot 1891. Hij deed dit met de ets- en drogenaaldtechniek. De creatieve uitbarsting die Ensors graveerkunst domineert tot 1891 valt geleidelijk aan stil. Daarna wordt de prent gewoon een manier om zijn andere creaties door de meervoudigheid van de ets meer bekendheid te geven.

Sabine Taevernier